PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Asagidakilerden en az dordunun oldugu ,genc eriskinlik doneminde baslayan ,baskalarinin davranislarini kotu niyetli seklinde yorumlayip, devamli olarak guvensizlik ve kusku duyma halidir.
1 - Yeterli bir temele dayanmaksizin baskalarinin kendisini somurdugunden , aldattigindan ya da kendisine zarar verdiginden kuskulanir
2 - Dostlarinin ya da is arkadaslarinin kendisine olan bagliligi ya da guvenilirligi uzerine yersiz kuskulari vardir.
3 - Soylediklerinin kendisine karsi kotu niyetle kullanilacagindan yersiz yere korktugundan dolayi sir vermek istemez.
4 - Siradan sozlerden ya da olaylardan asagilandigi ya da gozdagi verildigi biciminde anlamlar cikartir.
5 - Devamli kin tutar, haksizliklari, gormezden gelinmeyi ya da onur kirici davranislari affetmez.
6 - Baskalarinca hissedilmeyen ama kendisince algilanan , karakterine ya da sayginligina saldirildigi seklinde bir yargiya vararak, ofke ya da karsisaldiri ile birden tepki gosterir.
7 - Haksiz yere, esinin ya da arkadasinin sadakatsizligiyle ilgili kuskulara kapilir.
Bu kisiler is arkadaslari veya dostlarinin guvenilirligi ya da kendilerine bagliliklari konusunda yersiz kuskulara sahiptirler. Baskalari ile paylastiklari konularin kendilerine karsi kullanilacagindan korktuklarindan dolayi cevrelerindekilere guvenmeye ya da yakinlasmaya isteksizdirler. Kendilerine yoneltilen kisisel sorulari bu nedenle yanitlamayi reddedebilirler. Kendilerine yapilan iltifatlari bile yanlis yorumlayip, zit anlamda kabul edebilirler. Kendilerine yapilan yardim onerilerini “yetersiz gorulme” olarak algilayip, geri cevirirler. Kiskanclik dusuncelerini destekleyen onemsiz kanitlar toplayabilirler. Ihanete ugramamak icin yakin iliskilerinde kontrolu ellerinde bulundurmak isterler. Surekli esinin ya da arkadasinin nerede olup, ne yaptigini izlemeye calisir.
Bu kisilerin davranis tarzlari:
Genelde gecinmesi zor kisilerdir. Birebir iliskilerinde cogunlukla sorunlar yasarlar, kuskulari nedeniyle uzak dururlar, soguk gorunebilirler, sevgi gostermeyebilirler. Kavgaci ve kuskucu nitelikleri karsisindakilerde de sert tepkiler dogurabilir, bu da onlarin beklentilerini gerceklestirir.
Guvensizlikleri nedeniyle kendi baslarina yeterlilik gereksinimleri yuksektir. Iliskide olduklarini surekli kontrollerinde tutma ihtiyacindadirlar. Elestiriye asiri duyarli olup, cephe alabilir, isbirligine girmezlerken kendileri digerlerini elestirmeye, yakinmaya egilimlidirler.
Kendi yaptiklari yanlisliklarda bile kendilerini sucsuz gorup, baskalarini suclarlar. Farzettikleri tehditlere karsi yasal yollara basvurabilirler. Baskalarina da bazi kisi ve durumlarin bu ur algilanan ozelliklerini onaylatma ihtiyaci icindedirler. Kisilik yapilarinin altinda gerceklere uymayan, hayali asiri buyukluk, gucluluk dusunceleri vardir. Kendilerine yakistiramadiklari eksiklik ve yanlisliklari yansitma ( projeksiyon) denen bir savunma mekanizmasiyla karsilarindakilere yansitirlar.
Toplumda farkli sosyokulturel gruplar, degisik etnik gruplar ya da baska sosyoekonomik duzeydeki kisilere yonelik olumsuz onyargili dusuncelerle hareket edebilirler. Benzer paranoid dusunceleri olan ya da kolay ikna olan kisilerle biraraya gelip, gruplar ya da inanc sistemleri olusturabilirler.
Bu kisiler baskalari tarafindan planci, iclerini acmayan, kapali kutu, pireyi deve yapan, kiskanc, tartismaci kisiler olarak gorulebilirler. Surekli gergin olup, kendilerini rahat ve gevsek birakamazlar. Cevrelerinde huzursuzluk yaratirlar. Asiri temkinli davrandiklarindan giriskenlikleri kisitlidir.
Birlikte gorulebilen psikiyatrik bozukluklar:
Major depresyon
Saplanti-zorlanti boz. (obsesif- kompulsif boz.)
Alkol-madde bagimliligi.
Diger kisilik bozukluklari ( en cok sizotipal k.b.olmak uzere ayrica narsisistik,kacingan ve borderline k.b.)
Cocukluk veya genclik doneminde gorunumu:
Tek basina kalma, benzer yastakilerle arkadasliklarinin iyi olmamasi, kalabalik ortamlarda kaygi duyma, ders notlarinin dusuklugu, asiri duyarlilik, tedirginlik, giyim,konusma, dusunce itibari ile kendini kisitlama, farkli hayaller ile kendini gosterebilir.
Toplumda gorulme derecesi:
Genel toplumda % 0.5-2.5 arasinda , ayaktan tedavi ile psikiyatri yatakli kurumlarinda yatanlarda % 1 oraninda gorulmektedir.
Kalitimsal ozellikler:
Daha cok erkeklerde gorulmektedir.Bu kisilik bozuklugunun ailesinde kronik sizofreni olanlarda daha cok goruldugu gozlenmistir. Ayrica ailede sanrisal (deluzyonel boz.) paranoid tipin varligi ile de iliskili oldugu dusunulmektedir.
Paranoid dusuncelerin varligi:
Mahkumlarda, multecilerde, yaslilarda, isitme kaybi olanlarda da paranoid fikirler zaman zaman artis gosterir.
Paranoid K.B.nin olasi sebepleri:
Ailenin mantikdisi ve asiri baskici ezici nitelikteki ofkesinden etkilenen cocugun bu duygularla ozdesip, sonrasinda bu saldirgan durtulerin farkindaligindan kacinmak icin bu durtulerin kendinde degil, karsisindakilerde olup,kendine yoneldigi seklinde bir yansitma mekanizmasi ile gerceklestigi dusunulmektedir. Ayrica bu kisilerin yetersiz, asagilanmis ve kendilerine yardim edilemez hissettikleri, bu duygularin etkisini hissetmemek icin cevreyi sucladiklari dusunulmektedir
Tedavi:
Kisilerde guven iliskisi kurmaya yonelik baslayan terapiler uzun sure ile surdurulebildigi takdirde basarili sonuclar vermektedir. Psikotik bozulma donemlerinde kucuk dozlarda antipsikotik grup ilac tedavisi gecici olarak kullanilabilmektedir.
THE HEALTH NEWS
Salı Şub. 28, 2012 6:49 pm tarafından 
Konu: Paranoid Kişilik Bozukluğu 
